• Erfgoed Altena

    Erfgoed Altena

Op deze foto is duidelijk te zien dat de grenzen tussen Werkendam en De Werken, halverwege de Kruisstraat, onopvallend was.

 

Op 1 januari 2019 worden de drie gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem verenigd tot één gemeente Altena. Daarom heeft de redactie van de Historische Reeks Land van Heusden en Altena zich het afgelopen jaar verdiept in de vraag hoe het er vroeger in de regio aan toeging bij eerdere gemeentelijke herindelingen. Het resultaat is neergelegd in deel 26, dat de titel meekreeg: ‘Van veertien gemeenten naar één gemeente Altena’. De eerste exemplaren worden op 9 november op Fort Giessen aangeboden aan de burgemeesters van de gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem.

 

In de voorbije eeuwen vonden in de regio heel wat grenscorrecties en gemeentelijke herindelingen plaats. In dit 26ste deel wordt teruggekeken naar de omstandigheden waarin deze plaatsvonden en welke argumenten voor en tegen werden gebruikt. Velen waren bang voor het ‘spook van de herindeling’. In 1810 telde het Land van Heusden en Altena veertien gemeenten. In 1814 leidden twee ingrijpende grenscorrecties al tot veel discussie. In maart van dat jaar werd de regio nog ingedeeld bij de provincie Holland, in juli 1814 liep de provinciegrens dwars door het Land van Heusden en in februari 1815 werd de regio definitief bij Brabant gevoegd.

De eerste gemeentelijke herindeling vond in 1879 plaats, toen Emmikhoven bij Almkerk werd gevoegd, ondanks de protesten van veel inwoners van Emmikhoven. In 1904 wilden  Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant  in verband met het graven van de Bergsche Maas de gemeente Drongelen opsplitsen, maar doordat de gemeenteraad daartegen was, ging de voorgenomen fusie niet door. In 1923 werden Drongelen, Genderen en Meeuwen wel samengevoegd, waardoor de nieuwe gemeente Eethen ontstond. Maar de pogingen van Gedeputeerde Staten om in de periode 1924-1942 de gemeenten Andel, Giessen en Rijswijk te verenigen liepen op niets uit. Pogingen om de gemeenten Veen en Wijk en Aalburg te verenigen mislukten eveneens en werden zelfs ‘een bron van ergernis en ellende’ genoemd.

In 1950 vond wel de fusie van De Werken en Sleeuwijk met Werkendam plaats. Kees Vreeken schrijft hierover dat beide gemeenten vanaf 1915 dezelfde burgemeester hadden in de persoon van A. Sigmond. In 1919 verkende het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant de mogelijkheid om de buurgemeenten samen te voegen, maar de tijd bleek er nog niet rijp voor. Beide gemeenteraden reageerden afwijzend.  Een tweede poging in 1935 mislukte eveneens, maar burgemeester De Bruijne was al tijdens de Tweede Wereldoorlog van mening dat een fusie van de buurgemeenten nodig was, wat in 1950 gebeurde. In 1973 bleven na een grootscheepse herindeling nog vier gemeenten over: Aalburg, Dussen, Werkendam en Woudrichem. Op 1 januari 1997 werd ook Dussen bij Werkendam gevoegd, zodat er nog drie gemeenten overbleven, tot 1 januari 2019. Een boeiend transformatieproces, ruim twee eeuwen van bestuurlijke grenswijzigingen, waarin de wereld totaal veranderde.

Deel 26 telt ongeveer190 bladzijden en bevat veel sfeervolle illustraties. De abonnees van de Historische Reeks krijgen het tegen een gereduceerde prijs thuis bezorgd. Het is na 9 november ook in de regionale boekhandels verkrijgbaar. Abonnee kunt u worden door zich aan te melden via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Als u abonnee wordt, mag u exemplaren van de delen 9, 12, 13, 14, 20 en 22 kopen voor € 5,00 per deel (exclusief verzendkosten) zolang de voorraad strekt.

 

www.historischereeks.nl.

 

Cees de Gast