Erfgoed Altena
Stofvèrreke is tijdens de presentatie van het tweede Boekske van de Aolburgse taol gekozen tot mooiste woord. Stofvèrreke is in gewoon Nederlands een handveger. Als tweede eindigde het woord vloeidaauw (laaghangende mist). Het mooiste gezegde is 'Hij liep ôp unne stèle start naor huis (hij liep kwaad naar huis)
De eerste exemplaren van het Boekske werden door Cees de Gast uitgereikt aan burgemeester Naterop en aan streektaaladviseur prof. dr. Jos Swanenberg (links) in een volle Raadszaal en in een ontspannen sfeer. (foto Coby Vos-Lankhaar)
Het voornaamste doel van de stichting is om bijna vergeten woorden en gezegdes te bewaren voor latere generaties, want er wordt steeds minder dialect gesproken. Het zou jammer zijn als zo'n belangrijk stuk erfgoed zou verdwijnen zonder te zijn vastgelegd. Maar ook die oude volksverhalen zijn het waard om bewaard te worden. Je moet er vaak om glimlachen. Nadat De Gast vertelde dat met de uitgave van twee boekskes van de Aolburgse taol het doel was bereikt, kwam Bertus van Wijk met een nieuw verhaal op de proppen voor het derde boekseke.
Naterop merkte onder meer op dat emoties vaak worden geuit in het dialect, de taal waarmee je bent opgegroeid, de taal van je ouders. Jos Swanenberg wees erop dat twee jaar na de uitgave van het eerste boekske al weer een tweede verscheen. Hij vond dat naast de mooie verhalen en oude foto's juist de cd's achterin de boekskes van belang waren, waardoor de uitspraak wordt vastgelegd voor later. Natuurlijk hebben sommigen vertellers hun soms anecdotisch, ontroerend of humoristische verhaal ten gehore gebracht.
Onder grote publieke belangstelling is woensdag 18 september de noodwoning in Meeuwen geopend voor publiek. Vijf jaar lang heeft de stichting gewerkt aan de droom, zoals voorzitter Jan van Gelder liet weten bij de opening. De noodwoning werd eind 1945 in gebruik genomen door Anton Schilders en zijn moeder.
Anton Schilders
In de laatste oorlogswinter was de Bergsche Maas de frontlinie en werden de Duitse troepen vanuit Brabant door de geailleerden beschoten. In de dorpen aan de zuidrand van Altena zorgde dat voor heel veel oorlogsvernielingen. Bewoners moesten al eind 1944 evacueren uit het gebied. Na het einde van de oorlog bleken zoveel huizen en boerderijen vernield, dat noodwoningen werden gebouwd om de bevolking te huisvesten. Jarenlang bleven de noodwoningen bewoond, maar in de loop van de tijd werden ook velen gesloopt. Juist om de herinneringen uit die tijd levend te houden, maar ook om kinderen het verhaal van de oorlog te laten proeven, werd besloten tot behoud van een noodwoning.
Op 12-12-12 werd de woning vanuit Drongelen op een dieplader naar zijn nieuwe plek bij de Witte Molen van Meeuwen gebracht. Daar kan de woning iedere zaterdagmiddag bezocht worden. Groepen kunnen ook op andere tijden terecht, ze kunnen contact opnemen met Leen Crielaard, 0416-351806 of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. De noodwoning werd ingericht met spullen uit die tijd, bewoner Anton Schilders assisteerde bij de inrichting van de woning.
De keuken van de noodwoning
Na de opening van de noodwoning werd het boekje 'Verhalen rond het oorlogsfront' van Cees de Gast gepresenteerd. Het is voor tien euro te koop in de Witte Molen.
Ter gelegenheid van Open Monumentendag werd zaterdag 13 september de Vesting tot Vestingloop gehouden van Heusden naar Woudrichem, een prestatieloop van 21 kilometer. Het evenement werd gehouden in samenwerking met het Heusdens comite voor Open Monumentendag, Streekarchief Langstraat en Heusden en Altena, Erfgoed Altena, Altena Road Runners en DAK Drunen. De Vestingloop paste in het landelijke thema van Open Monumentendag 'Op reis'. Deze keer ging de reis voor de deelnemers allereerst vanaf vesting Woudrichem per oude autobus naar de vesting Heusden. Daar klonk om 14.00 uur het startschot op de Vismarkt, met een kanonschot. Vervolgens liepen de atleten de vesting uit en via de Heusdense brug over de Bergsche Maasdijk arriveren ze op de Hoge Maasdijk die ze vervolgens tot de vesting Woudrichem uitliepen. Onderweg passeerden ze allerlei historische plekjes zoals het Wijkerzand, de Kaaie Paole, herberg de Swaen in Andel en de Wilhelminasluis. Het parcours over de fietsdijk bood uitzicht op slot Loevestein. Na het passeren van de Rijswijkse wiel, het bankje ter herinnering aan de dijkverzwaring na het hoge water in 1995 arriveerden ze in de vesting, waar ze over de vestingwallen via de Kerkstraat de Hoogstraat opliepen. De finish van de prestatieloop was op de Hoogstraat in Woudrichem.
Dr. Cees de Gast kreeg maandagavond 3 november de Brabant Bokaal uitgereikt. Voorafgaand aan de uitreiking werd een filmpje uitgezonden dat inmiddels op You Tube te zien is.
Met het filmpje op You Tube wordt zo mooi een verbinding gelegd tussen het enerzijds spitten in de archieven en anderszijds de moderne media. De Gast verdiende zijn Brabant Bokaal met het opdiepen van verhalen uit het verleden. In het filmpje laat hij zijn passie zien voor de verhalen uit de streek.
Op de website van Meeuwen.online, de woonplaats van Cees de Gast zijn ook nog enkele foto’s terug te vinden van de uitreiking van de Brabant Bokaal.
Op fort Giessen werd woensdag 5 november deel 23 van de Historische Reeks door Kees van Maastrigt aan de burgemeesters Arie Noordergraaf, Sjoukje Haasjes en Fons Naterop. Het boek van de hand van Kees van Maastrigt beschrijft de vier jaren van de Eerste Wereldoorlog en de gevolgen voor de dorpen in het Land van Heusden en Altena. Ook dr. Cees de Gast schreef een hoofdstuk in het boek over de opvang van Belgische vluchtelingen in de streek. In de Historische Reeks verschenen al twee boeken over de Tweede Wereldoorlog, maar nog nooit eerder werd geschreven over de Eerste Wereldoorlog.
Het eerste exemplaar werd door auteur Kees van Maastrigt uitgereikt aan de drie burgemeesters
Vanwege de ligging in de Nieuwe Hollandse Waterlinie werden in het gebied duizenden soldaten gelegerd in zes kampementen. Zoveel meer inwoners had veel impact op de dunbevolkte streek; vooral toen aan het einde van de Eerste Wereldoorlog in 1917 en 1918 voedselschaarste ontstond. Zo gingen in Dussen vrouwen de straat op vanwege de honger. In Werkendam en Veen zwierven dievenbendes rond op zoek naar voedsel. De Friese soldaat Jacob Haarsma houdt een dagboek bij in de eerste maanden van de mobilisatie voor de Eerste Wereldoorlog. Zo schrijft hij op 14 september 1914 over zijn werk aan de loopgravenlinie bij de boerderij Koppel nabij Almkerk. “Vanmorgen weer Koppel, graven in ’t natte land. We graven niet veel,maar de koude motregen doet ons bibberen. Gelukkig Teuntje, de dikke boerinne, nu wat minder dik, verkoopt warme koffie”. De teksten zijn in zijn geheel weergegeven en geven een beeld van het werk aan de loopgravenlinie vanaf fort Vuren, via Brakel en Poederoijen naar Giessen, fort Altena, Bakkerskil en Steurgat. Van de loopgravenlinie is een fraaie kleurenkaart opgenomen in het boek; tevens is de linie beschreven compleet met foto’s van alle betonnen schuilplaatsen uit 1916 langs de linie.
Erfgoed Altena hield donderdag 29 januari op fort Giessen een eerste netwerkbijeenkomst rondom Erfgoed. De bijeenkomst was een succes en krijgt een vervolg. Binnenkort wordt een verslag gepubliceerd op de site.
Er gebeurt veel op het gebied van erfgoed, geschiedenis en de cultuurhistorie in het Land van Heusden en Altena. Ook door instellingen en organisaties die geen directe binding hebben met Erfgoed Altena. Er verschijnen boeken, onderzoeken worden gedaan, lezingen gegeven en tentoonstellingen ingericht om maar een wat te noemen. Dat is een goede zaak. Als Erfgoed Altena juichen we dit toe en waar mogelijk stimuleren en coördineren we dit. Wat denken dat we daarin samen nog meer voor elkaar kunnen betekenen.
We menen dat niet alle organisaties die zich met bedoelde onderwerpen bezighouden bekend zijn met Erfgoed Altena. Daarom willen wij graag meer vertellen over ons werk en ook peilen wat wij voor elkaar kunnen betekenen. Reden voor Erfgoed Altena om 25 organisaties uit te nodigen voor een kennismaking met elkaar. Om te kijken of meer samenwerking en coördinatie van activiteiten nodig en mogelijk is bijvoorbeeld. Of hoe we ons aller erfgoed nog beter kunnen beschermen.
200 jaar Brabant, een historische vergissing?
In 2015 is het twee eeuwen geleden dat Hollands Brabant door een grenscorrectie bij de provincie Noord-Brabant werd gevoegd. Was dit besluit een vergissing? En hoe is het nu? Voelen mensen zich Hollander of Brabander in dit gebied dat in een aantal gevallen afwijkt van het stereotype beeld van Brabant. Denk bijvoorbeeld aan het protestantse karakter in het verder hoofdzakelijk katholieke Brabant.
Op donderdag 10 september wordt op Fort Altena in Werkendam stilgestaan bij deze gebeurtenis. Erfgoed Altena opent de avond. Vervolgens wordt het publiek op speelse en serieuze wijze voorbereid door Jos Swanenburg en Jurgen Pigmans van Erfgoed Brabant. Daarna gaan de burgemeesters Arie Noordergraaf (Woudrichem en Fons Naterop (Aalburg) in debat onder leiding van streekarchivaris Hildo van Engen. Het staat het publiek vrij om hier een bijdrage aan te leveren.
Na afloop van het debat zal Erfgoed Brabant persoonlijke verhalen ophalen over de Brabantse identiteit uit het publiek. Heeft u zelf een bijzonder verhaal over dit onderwerp? Dan bent u van harte uitgenodigd om dit op deze avond met ons te delen.
Aanmelden kan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. Deelname is gratis. Het erfgoeddebat begint om 19.30 uur op Fort Altena (Tol 8 te Werkendam).
Met een boeiende lezing van Bas van Andel vond woensdag 6 september de aftrap voor Open Monumentendag plaats in de Klompenmakerij van Peter den Dekker in Dussen.